Sơn Tinh – Thủy Tinh (Truyện truyền thuyết Việt Nam)
Truyện truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh
Sơn Tinh – Thủy Tinh là truyện truyền thuyết nổi tiếng Việt Nam, giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm và mong muốn chế ngự thiên tai của nhân dân lao động.
Vua Hùng kén rể cho Mị Nương
Phía Nam kinh đô [1] nước Việt. có một dãy núi cao ngất trời, chân núi rộng tỏa ra đến mấy vung. Đỉnh núi cao nhất tròn như cái tán, cho nên người đời gọi là Tản Viên. Tương truyền vị thần cai quản dãy núi đó là Sơn Tinh.
Thuở ấy, vua Hùng thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, sắc đẹp tuyệt trần. Vua nước Thục sai sứ sang hỏi mấy lần, nhưng Hùng Vương còn ngập ngừng chưa gả, chờ chọn cho được rể hiền.
Bỗng một hôm Sơn Tinh tới ra mắt vua, nhưng tình cờ cũng gặp Thủy Tinh đến cầu hôn. Thấy hai thần đến cùng một lúc, Hùng Vương lấy làm khó xử, bèn bảo cả hai bên thi tài, để vua kén rể. Vua nói chưa dứt lời, Sơn Tinh đã hóa phép dời núi, đổ cây, phá rừng, vung đất; còn Thủy Tinh thì hóa phép nhả mây, tuôn gió, nổi sóng, phun mưa. Tất cả làm cho một vùng Phong Châu rung chuyển: bụi mịt mù, đất đá tóe tung, thật là rùng rợn! Thấy hai thần đều giỏi, vua mới phán rằng:
– Hai vị đều tài giỏi, mà ta chỉ có một người con gái. Vậy thì rạng ngày mai, hễ ai mang được của lạ vật quý đến trước làm lễ, ta sẽ gả con gái cho.
Cuộc đọ sức so tài của Sơn Tinh và Thủy Tinh
Tờ mờ sáng hôm sau, Sơn Tinh đã cho người đến dâng vua Hùng nào là bạc vàng, châu báu, nào thú lạ, vật quý như: voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, v.v… Hùng vương cả mừng [2] và nhận lời, cho Sơn Tinh đón dâu về núi Tản Viên.
Thủy Tinh cũng cho đưa đến hàng trăm thứ trân châu, đồi mồi, san hô cùng các giống tôm cá đặc biệt, nhưng vì chậm chân một chút mà bị mất Mị Nương. Thủy Tinh nổi giận, sai khắp các loài thủy tộc, dâng nước bao vây núi Tản Viên, quyết đánh Sơn Tinh để trả thù.
Suốt mấy ngày mấy đêm, đất trời đen tối, mưa gió mịt mùng, đồng ruộng nước băng như biển cả. Thần Tản Viên cùng bộ hạ vẫn vững lòng chống đỡ. Nước dâng bao nhiêu thì thần lại nâng núi lên cao bấy nhiêu. Dân chúng ở chân núi đóng một dãy cọc để chắn nước, đánh trống, gõ cối reo hò để làm hậu thuẫn cho Sơn Tinh.
Quân của Sơn Tinh hăng hái ném đá hoặc bắn nỏ vào những chỗ nào nghi ngờ có quân của Thủy Tinh ẩn náu. Qua mấy ngày đêm giao tranh, quân của Thủy Tinh chết rất nhiều. Người ta thấy xác ba ba và thuồng luồng nổi lên đầy cả lòng sông.
Thủy Tinh đánh mãi không thắng được Sơn Tinh vội rút quân về. Sơn Tinh lại sống một cuộc đời hạnh phúc với Mị Nương trên núi Tản Viên.
Tục truyền rằng ngôi đền Và [3] gần thị xã Sơn Tây được nhân dân địa phương dựng lên để ghi lại chiến công oanh liệt của Sơn Tinh.
Tuy vậy, Thủy Tinh vẫn không quên mối thù xưa, nên hàng năm, vào khoảng tháng bảy, tháng tám lại dâng nước đánh Sơn Tinh. Ở những vùng quanh núi, thường có mưa to, gió lớn gây thiệt hại cho nhân dân. Người ta nói rằng đó là lúc Thủy Tinh đánh Sơn Tinh để giành lại Mị Nương [4].
Chú thích trong câu chuyện
[1] Kinh đô: kinh đô lúc đó ở Phong Châu (nay là vùng Bạch Hạc, Việt Trì, Phú Thọ).
[2] Cả mừng: (tiếng cổ) có nghĩa là rất mừng.
[3] Đền Và: hiện nay vẫn còn, cách thị xã Sơn Tây khoảng hai cây số.
[4] Theo Việt sử cương mục, thì Sơn Tinh có tên là Hương Lang, Xê-bơ-rông (Ceabron) trong quyển Truyện cổ và truyền thuyết nước Nam lại nói là Kì Mạng, một số truyền thuyết thời Hùng Vương thì lại cho là Nguyễn Tuấn. Thật ra Sơn Tinh và Thủy Tinh chỉ là những nhân vật thần thoại, không nhất thiết có tên họ và sự tích chính xác.
Hình ảnh truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh
Sơn Tinh: Thần Núi; Thuỷ Tinh: Thần Nước. Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh bắt nguồn từ thần thoại cổ về núi Tản Viên nhưng đã được lịch sử hoá thành truyền thuyết.
Truyện được gắn vào một thời đại lịch sử, trở thành một truyện quan trọng trong chuỗi truyền thuyết về thời các vua Hùng. Nhiều chi tiết tưởng tượng, hoang đường trong truyện liên quan đến công cuộc dựng nước thời cổ đại, thể hiện thái độ của người Việt cổ trước thực tế đó.
Sơn Tinh đã trở thành người anh hùng văn hóa trong nhận thức dân gian. Hiện nay ở Hà Nội, Vĩnh Phúc vẫn còn nhiều đền thờ Sơn Tinh. Xu hướng lịch sử hoá thần thoại là đặc trưng nổi bật của chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng.
Sơn Tinh là nhân vật tượng trưng cho khát vọng và khả năng khắc phục thiên tai của nhân dân ta thời xưa. Thuỷ Tinh là nhân vật tượng trưng cho mưa bão, lũ lụt thiên tai uy hiếp cuộc sống của con người.