Con gà trống chân chì (Truyện cổ tích Hungary)
1. Con gà trống và bà già cô đơn
Con gà trống ấy có đôi chân chì, lông ở cánh đen mượt như nhung, lông ở ngực vàng thắm, cái mào trên đầu thì đỏ chói, vắt qua vắt lại. Tiếng nó hay ồ ồ, vang rất xa. Nó sống với bà già cô đơn trong một túp lều nát. Cả ngày nó bới đất tìm giun, nhặt hạt thóc rơi, thỉnh thoảng chui vào vườn, vặt vài lá cải non hoặc quả cà chua chín. Bà già trông thấy, cũng chỉ giơ tay khoát khoát xua đi, chứ không hề ném đá. Bà thương nó như thương đứa cháu nội.
2. Tên vua tham lam
Một hôm, nó bới đất thì bới được một đồng tiền vàng. Nhà vua biết, bèn ra lệnh:
– Nạp vào kho! Đất này là đất của ta. Cái gì ở đây, của chìm [1] hay của nổi, thuộc về ta cả.
Con gà không chịu. Nó kêu quang quác:
– Không! Không! Của bà tôi! Của bà tôi!
Nhưng nhà vua cứ lấy bằng được, đem về cung. Nó theo về cung, nhảy lên bờ thành, đứng gào:
Cộc cồ cô… ô… ô…
Vàng của bà ta
Cất giấu ở đâu?
Mau mau đem trả!…
Cứ thế, nó gào từ sáng đến trưa. Nhà vua tức lắm, sai linh bắt con gà, dìm xuống giếng cho chết. Nhưng con gà không chết. Nó hút hết nước trong giếng, lại bay vào đậu ngay trước của sổ mà gào:
Vàng của bà ta
Cất giấu ở đâu?
Mau mau đem trả!…
Nhà vua sai lính bắt con gà bỏ vào lò quay, đốt lửa lên. Con gà phun nước trong bụng ra, dập tắt lửa. Nhà vua triệu tập quần thần lại, mắng:
– Con gà bé tí mà không ai làm gì được hay sao? Bắt nhốt nó vào tổ ong cho ong đốt, xem nó có câm miệng hay không?
3. Chiến thắng luôn thuộc về lẽ phải
Quần thần [2] bủa ra bắt gà, nhốt vào tổ ong. Bao nhiêu ong trong tổ, gà mổ sạch, rồi lẻn vào phòng nhà vua, nhà bầy ong trong bụng ra cho đốt nhà vua sưng cả mặt mũi. Lần này, nó đậu lên vai nhà vua, gào vào tai. Nhà vua hoảng quá, đành phải sai lính mở kho, lấy đồng tiền vàng trả cho gà.
Gà đem đồng tiền vàng về đưa cho bà, bà bán đi, tậu [3] một cái trại [4], nuôi nhiều lợn, nhiều bò, nhưng bà không quá con nào hơn con gà trống chân chì ấy.
Ý nghĩa của câu chuyện Con gà trống chân chì
Truyện ca ngợi tấm lòng nhân hậu của bà cụ già và lòng thủy chung đẹp đẽ tuyệt vời của con gà trống chân chì, đồng thời chỉ trích hay gắt thói tham lam vô độ của bọn vua chúa thời, xưa chỉ lo bòn rút, cướp đoạt từng đồng của người dân nghèo khổ.
Chú giải trong câu chuyện
[1] Của chìm: của chôn dưới đất hoặc giấu kín không ai biết, trái với của nổi là của ai cũng trông thấy, như nhà cửa, ruộng vườn.
[2] Quần thần: các quan trong triều.
[3] Tậu: mua (nhà cửa, ruộng vườn, trâu bò,…)
[4] Trại: chỉ một khu vực nhà cửa, ruộng vườn riêng biệt (thuộc quyền sở hữu của người chủ trại).
Trò truyện cùng bé
- Con gà đẹp như thế nào? Bà cụ già nghèo thương yêu chú gà trống ra sao?
- Lòng tham lam vô độ của bọn vua chúa thể hiện ở những việc làm nào? Chúng đã dùng những thủ đoạn gì để giết chết chú gà? Chú gà đã đối phó lại như thế nào?
- Cuối cùng, gà đã làm gì để thắng được nhà vua?